december 23, 2021

De Luxemburgse levensverzekering is een uitstekend instrument voor vermogensbeheer en biedt een gepersonaliseerde oplossing die volledig is afgestemd op de behoeften van cliënten. Dit rechtskader biedt de verzekeringnemer de mogelijkheid een geldsom aan een verzekeraar toe te vertrouwen om het te laten renderen in het kader van een vastgestelde beleggingsstrategie. Op die manier kan het opgebouwde vermogen vrijelijk worden doorgegeven aan één of meerdere begunstigden die de verzekeringnemer heeft aangeduid. De begunstigingsclausule is bijzonder belangrijk voor Franse fiscale inwoners. Laten we eens kijken naar de belangrijkste principes.

Wie kan als begunstigde worden aangeduid[1]?

Alleen de verzekeringnemer kan de begunstigde(n) aanduiden, die natuurlijke personen (al dan niet met een familiale verwantschap) of rechtspersonen kunnen zijn (in welk geval aandacht moet worden besteed aan de toepasselijke fiscaliteit, d.w.z. vrijstelling of belasting tot 60%).

Uitzondering: indien de verzekerde niet de verzekeringnemer is, is diens instemming vereist[2] voor de aanduiding.

Naast het verbod op immorele of onwettelijke clausules verbiedt de wet dat bepaalde personen worden aangeduid als begunstigden[3] zoals medische professionals die een persoon in zijn laatste jaren hebben verzorgd, wettelijke vertegenwoordigers voor de bescherming van meerderjarigen, geestelijken, enz.

Ten slotte moet men weten dat de begunstigden herroepen kunnen worden (behalve in het geval van een aanvaardende begunstigde) en dat de verzekeringnemer steeds kan terugkomen op zijn keuze en één of meerdere personen kan aanduiden.

Opgelet: indien een verzekeringnemer/verzekerde minderjarig is, gelden andere regels voor de aanduiding van de begunstigde. Tot iemand 16 jaar is, moet de begunstigingsclausule neutraal blijven en aansluiten bij de wettelijke erfopvolging (bijvoorbeeld “de erfgenamen van de verzekerde” of “mijn wettelijke erfgenamen” – in verhouding tot hun theoretische rechten in de nalatenschap). Vanaf de leeftijd van 16 jaar kan men een andere begunstigingsclausule opstellen bij notariële akte (testament)[4].

Hoe moet de begunstigingsclausule worden opgesteld?

Via een begunstigingsclausule kan men één of meerdere personen aanduiden die een kapitaal zullen ontvangen bij ontbinding van het contract (overlijden van de verzekerde of vooraf overeengekomen beëindigingsdatum). Om deze aanduiding concreet te maken, heeft de verzekeringnemer verschillende mogelijkheden:

  • Binnen het verzekeringscontract
  • In een afzonderlijke brief
  • In een testament
  • In een akte bij de notaris

Opgelet: de verzekeringnemer dient de aanduiding te ondertekenen. Indien ze niet in het levensverzekeringscontract is opgenomen, moet de verzekeraar van het bestaan van dit document in kennis worden gesteld, zodat hij ervoor kan zorgen dat alles correct verloopt wanneer het contract wordt ontbonden.

Het is raadzaam de begunstigde(n) en het aandeel dat hen toekomt nauwkeurig aan te wijzen om latere discussies te vermijden. Door de aanduiding moet vastgesteld kunnen worden wie het kapitaal krijgt wanneer het moment er is[5]. Enkele adviezen voor de opstelling ervan:

  • Een clausule ten gunste van de echtgenoot wordt beoordeeld op de datum waarop het contract ontbonden wordt, zodat ze van toepassing zal zijn op de persoon die deze hoedanigheid heeft op het moment van overlijden;
  • Indien de kinderen niet bij naam worden genoemd, zal aan de verzekeraar een akte van bekendheid moeten worden voorgelegd om het overlijdenskapitaal uit te keren;
  • De vertegenwoordiging gebeurt niet automatisch, dus geval per geval kan het aangewezen zijn om begunstigden in tweede rang te voorzien;
  • Het begrip ‘erfgenamen’ is beperkter dan het begrip ‘rechthebbenden’ van de verzekeringnemer. Zo worden de schuldeisers van de verzekeringnemer bijvoorbeeld tot de ‘rechthebbenden’ gerekend;
  • Het verdient aanbeveling een percentage te vermelden en niet enkel een bedrag;
  • Ze kan voorzien in één of meer begunstigden in volle eigendom of in splitsing tussen volle eigendom en vruchtgebruik.

Dankzij regelmatige updates kan men de persoonlijke situatie en doelstellingen van de cliënt opvolgen.

Opgelet: de begunstigingsclausule is van essentieel belang omdat zij ervoor zorgt dat het geld in het contract niet in de nalatenschap terechtkomt en, overeenkomstig de wens van de overledene, in aanmerking komt voor de specifieke fiscaliteit voor levensverzekeringen. Indien er geen aanduiding gebeurt, valt het overlijdenskapitaal in de nalatenschap van de verzekeringnemer/verzekerde en wordt het burgerrechtelijk en fiscaal dienovereenkomstig behandeld (d.w.z. in aanmerking genomen voor de berekening van de erfreserve en belast met successierechten na toepassing van de vrijstelling en barema naargelang de verwantschap tussen de overledene en de erfgenamen, ongeacht de datum van uitbetaling van de premies en de leeftijd van de verzekeringnemer/verzekerde op het tijdstip van die uitkering).

Wat zijn de verschillende soorten begunstigingsclausules?

Er bestaan hoofdzakelijk vijf soorten clausules, onder voorbehoud van aanvaarding door de verzekeraar:

  • Begunstigingsclausule met aanduiding in volle eigendom – de begunstigde kan het overlijdenskapitaal in volle eigendom ontvangen
  • Begunstigingsclausule met splitsing tussen volle eigendom en vruchtgebruik – beschermt de vruchtgebruiker en maakt het ook mogelijk om over te dragen aan de blote eigenaars
  • Gemengde begunstigingsclausule met een deel in volle eigendom en een deel met splitsing tussen volle eigendom en vruchtgebruik – hiermee kan men de voordelen van de twee vorige clausules combineren
  • Optionele begunstigingsclausule (met ‘lades’) – de begunstigde in eerste rang kan hierdoor het deel kiezen dat hij wenst in functie van zijn behoeften
  • Begunstigingsclausule met last – hiermee kunt u iemand begunstigen en tegelijkertijd zijn gedrag opvolgen

Hoe kan men de begunstigingsclausule wijzigen?

De begunstigingsclausule kan te allen tijde worden gewijzigd tot het overlijden van de verzekeringnemer (behalve indien er een aanvaardende begunstigde is). Er zijn geen specifieke formaliteiten vereist, noch parallelle vorm voor de wijziging en voor de oorspronkelijke aanduiding.

Het is echter van essentieel belang de verzekeraar hiervan in kennis te stellen, zodat deze het contract kan ontbinden overeenkomstig de wensen van de verzekeringnemer.

Moet de aangeduide begunstigde de clausule aanvaarden?

De aanvaarding door de begunstigde is niet verplicht vóór het contract wordt ontbonden. Evenmin is het noodzakelijk dat de begunstigde op de hoogte is van het bestaan van het contract. Indien hij daar echter van op de hoogte wordt gebracht, kan hij vragen om het contract te aanvaarden. De wet voorziet in twee procedures voor de aanvaarding van de begunstigingsclausule – in beide gevallen is de instemming van de verzekeringnemer vereist:

  • Door de ondertekening van een addendum bij het contract door de verzekeringnemer (die gewoonlijk ook de verzekerde is), de verzekeraar en de aanvaardende begunstigde
  • Ondertekening van een al dan niet notariële akte tussen de verzekeringnemer en de aanvaardende begunstigde, gevolgd door kennisgeving aan de verzekeraar

De gevolgen van de aanvaarding door de begunstigde zijn als volgt (geldig voor alle aanvaardingen sinds 18/12/2007):

  • De verzekeringnemer kan de identiteit van de begunstigde niet wijzigen zonder zijn toestemming
  • Geen afkoop mogelijk zonder instemming van de aanvaardende begunstigde
  • Het is niet mogelijk om het contract in pand te geven zonder instemming van de aanvaardende begunstigde
  • Indien het contract een bepaalde looptijd heeft in geval van leven, kan de verzekeringnemer het kapitaal op het einde van het contract recupereren
  • Als de aanvaardende begunstigde overlijdt vóór de verzekerde, krijgt de verzekerde verzekeringnemer opnieuw de vrijheid om de begunstigde van zijn keuze te kiezen en om afkopen te doen

Kan de begunstigde verzaken aan de begunstiging van het contract?

Afzien van de uitkering bij overlijden is een persoonlijk recht van de begunstigde. Het kan niet gedeeltelijk zijn. Het moet worden onderscheiden van verzaken aan de nalatenschap en heeft geen gevolgen voor de nalatenschap. Hoewel er geen enkele wettelijke formaliteiten bestaan, is het noodzakelijk de verzekeraar (schriftelijk) in kennis te stellen van deze verzaking.

De gevolgen van de verzaking hangen af van de manier waarop de begunstigingsclausule werd opgesteld (begunstigde in tweede rang, voorziene vertegenwoordiging, beding van aanwas, enz.).

Opgelet: Om het risico van herkwalificatie als schenking te vermijden, moet de verzaking “ten voordele van” worden vermeden.

 

Fanny Perpere
Wealth Planner 

 Wil u hierover meer weten? Neem dan contact op met onze teams

Ook deze lectuur interesseert u wellicht:

 

 

[1] De aanduiding van een begunstigde mag de reservataire erfgenamen niet benadelen (d.w.z. duidelijk overdreven premies).

[2] Art. L132-8 van de verzekeringswet.

[3] Art. 909 van het Franse Burgerlijk Wetboek en art. L116-4 van de Code de l’action sociale et des familles.

[4] Overeenkomstig de bepalingen van artikel 904 van het Burgerlijk Wetboek.

[5] Art. L132-8 van de verzekeringswet.

 

Share