Zoals we allemaal weten wordt risico in portefeuilles door de meeste beleggers niet als symmetrisch beschouwd. Een wetenschappelijke aanpak zal het risico van een portefeuille bekijken in termen van volatiliteit, of anders gezegd van waarschijnlijkheid en grootte van de afwijking van het behaalde resultaat tegenover het verwachte resultaat. Die maatstaf werkt in beide richtingen, naar boven en naar beneden, waardoor ook een portefeuille die een 20% hogere return behaalt dan verwacht als een hoog risico zal bestempeld worden. Dat is dan wel het soort risico dat een belegger met plezier aanvaardt. Als een portefeuille daarentegen een verwacht rendement van pakweg 5% heeft en daar 20% naar beneden van afwijkt zal diezelfde belegger veelal niet meer bereid zijn dit risico te aanvaarden, alhoewel het in sé exact hetzelfde risico betreft.

Daarom werden in de loop der tijden verschillende technieken ontwikkeld die op asymmetrische wijze tussenkomen wanneer het rendement van een portefeuille te veel naar beneden afwijkt.
Eén van de bekendste – en vaak gebruikt door onze klanten – is die van de stop-loss limiet : wanneer de negatieve performance van een bepaalde investering over een bepaalde tijdspanne een vooraf bepaald niveau overschrijdt, dan wordt die belegging verkocht.

Deze aanpak geeft beleggers een gevoel van veiligheid. Ze kunnen immers nooit veel meer verliezen dan de vooraf bepaalde maximale daling van de markt die de stop-loss verkopen in gang zet. Deze perceptie van zekerheid helpt vaak om eerder traditionele beleggers in vastrentende activa, die het zeer moeilijk hebben in de huidige context van negatieve rentes, te overhalen hun horizon wat te verruimen en iets meer (aandelen)risico toe te laten in hun portefeuilles.

Werkt deze aanpak ook echt ? Wel, in het recente verleden zijn er zeker een paar situaties geweest waar het effect had. Laat ons bijvoorbeeld eens kijken naar een investering in de Eurostoxx 50 met een vooraf vastgelegd stop-loss niveau van -15%. Sedert de eeuwwisseling waren er 2 duidelijke periodes waarin een hoop schade werd vermeden door uit te stappen na een daling met 15% : het uiteenspatten van de dotcom bubbel in 2000/2001 en de financiële crisis van de subprime kredieten in 2008/2009. In beide periodes viel de EuroStoxx 50 zwaar terug met respectievelijk -66% en -61%. Duidelijk scenarios waar een verlies van 15% slikken beter was dan de rit uitzitten.

Maar sindsdien zijn de markten fundamenteel veranderd. Crisissen zijn nu “crisettes” geworden, met sinds 2009  niet minder dan 8 periodes waarin de index -15% of slechter deed : -19% in 2010, -37% in 2011, -21% in 2012, -16% in 2014, -22% in 2015, -24% en -16% in 2016. Uitstappen na elke -15% daling – in de veronderstelling dat men überhaupt al terug in de markt zat – zou hier vooral een serie van opeenvolgende -15% verliezen veroorzaakt hebben in plaats van een beschermd rendement, hoewel de markt over de hele periode beschouwd er niet op acheruit ging.

En het grootste probleem blijft hetzelfde in beide gevallen : de timing van het terug instappen. Daarover bestaan verschillende visies. Onmiddellijk na de stop-loss terug gedeeltelijk terug beginnen instappen lijkt een beetje dwaas : als men een rebound verwacht, waarom dan niet blijven zitten ? Maar ook een bepaalde tijd wachten, bijvoorbeeld 12 maanden, en dan terug instappen zou een aantal moeilijke momenten met zich meegebracht hebben, zelfs in de langere crisissen van 2000/2001 en 2008/2009 waar de -15% drempel een tweede maal voor een uitstap en dus een verlies van 15% zou gezorgd hebben. En in het post-2009 tijdperk zouden de meeste herinstappen er voor gezorgd hebben dat men net op tijd was om de volgende “crisette” te ondergaan.

Conclusie : laat u niks wijsmaken, stop-loss limieten zijn niet de oplossing voor alle problemen met volatiliteit. Ze geven zeker een veilig gevoel en zullen bij een zware crisis inderdaad het ergste voorkomen, maar ze zullen ook zorgen voor gevoelig slechtere prestaties dan de markt wanneer ze u te pas en te onpas uit de markt jagen, zoals de afgelopen 7 jaar het geval was. Meer diversificatie van uw portefeuille, tot voorbij de klassieke mengeling van aandelen en renteproducten, lijkt ons een beter wapen om waardeschommelingen binnen uw comfortzone te houden zonder last te hebben van de klassieke “saloon doors” van stop-loss mechanismes (jargon uit de beleggingswereld die het continu binnen en buiten stappen beschrijft, met alle pijnlijke gevolgen vandien).

Ruben De Roover
OneLife Investment Relationship Manager
  https://lu.linkedin.com/in/ruben-de-roover 

>>> Voor meer informatie over de onderliggende activa binnen onze levensverzekeringscontracten kunt u hier contact opnemen met onze beleggingsspecialisten.

>>> Dit artikel maakt deel uit van de september 2016 editie van onze maandelijkse nieuwsbrief Life Insights. Klik hieronder om in te schrijven.

Copyright picture: Stop Loss, Trading (credit: Istock)